Σε παγκόσμια κλίμακα υπολογίζεται πως σχεδόν το 40% σε ενεργειακές δαπάνες αλλά και το 75% των συνολικών εκπομπών αερίων διοξειδίου του άνθρακα οφείλεται στα κτήρια. Τα ποσοστά αποτελούν, αν μη τι άλλο, μια εντυπωσιακή ένδειξη πως ο πλανήτης οφείλει με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς να ενστερνιστεί τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Αναπόσπαστο μέρος της πράσινης αυτής αλλαγής, που θα υλοποιήσει έμπρακτα το όραμα της ενεργειακής βιωσιμότητας, είναι η εναρμόνιση των νέων αλλά και υφιστάμενων κτηρίων με νέες τεχνικές προδιαγραφές που οδηγούν αποφασιστικά στην ενεργειακή εξοικονόμηση.
Τα Κτήρια με Σχεδόν Μηδενική Κατανάλωση Ενέργειας (ΚΣΜΚΕ) δεν αποτελούν μια καινούρια έννοια, αλλά σήμερα περισσότερο από ποτέ, λαμβάνουν την πραγματική τους θέση στη συλλογική και πανεθνική προσπάθεια να αποταμιεύσουμε περισσότερους ενεργειακούς πόρους. Στην ουσία τα ΚΣΜΚΕ συνιστούν κτήρια ενεργειακά αυτόνομα και αποδοτικά χωρίς να απαιτούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις μιλάμε για κτήρια με σχεδόν μηδενικές ή πολύ χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις τις οποίες αυτορρυθμίζουν μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που διαθέτουν.
H βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων σε αρχιτεκτονικό επίπεδο αλλά και μηχανολογική κατασκευή αποτελεί κρίσιμο στοιχείο αν λάβει κανείς υπόψη πως τα κτήρια κατέχουν σχεδόν το ⅓ της συνολικής δαπανούμενης ενέργειας που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
Σήμερα μεγάλο μέρος των κατοικιών λαμβάνει προληπτικά μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας (όπως π.χ. εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, έξυπνα συστήματα σκίασης, θερμομόνωση στο κέλυφος του κτηρίου, διπλά τζάμια), ποσοστό που ανεβαίνει αρκετά αν συνυπολογίσει κανείς στις ιδιωτικές κατασκευές κτήρια γραφείων αλλά και τα ξενοδοχειακά καταλύματα.
Απαιτήσεις και τεχνικά χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί ένα net zero κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας
Το Διάταγμα του 2014 (Κ.Δ.Π. 366/2014) περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων ορίζει λεπτομερώς τις προϋποθέσεις και τα τεχνικά χαρακτηριστικά ενός net zero κτηρίου, παίρνοντας υπόψη τα υλικά κατασκευής, τα τεχνικά συστήματα και τα διαθέσιμα συστήματα ανανεώσιμων πηγών σε κατασκευές διαφορετικών ορόφων και σε όλες τις μετεωρολογικές ζώνες της Κύπρου.
Οι απαιτήσεις αυτές καθορίζουν το επίπεδο ενεργειακής απόδοσης για όλα τα νέα κτήρια, ενώ θέτει ένα ισχυρό πρότυπο αυξημένης ενεργειακής απόδοσης για τα υφιστάμενα κτίσματα.
Βήματα για τον σχεδιασμό κτηρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας
- 1ο Στάδιο σχεδιασμού: Μείωση της ζήτησης ενέργειας για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό
Στα net zero κτήρια ζητούμενο είναι να ικανοποιούνται οι συνθήκες θερμικής άνεσης χωρίς να είναι απαραίτητη η συνεχής χρήση αντίστοιχων συστημάτων ενεργητικής ψύξης και θέρμανσης. Σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο το κέλυφος ώστε να μονώνει φυσικά το κτήριο από τις εξωτερικές συνθήκες που προκαλούν απώλειες, αναβαθμίζοντας παράλληλα τη δυνατότητά του να αξιοποιεί τις τοπικές συνθήκες για τον δροσισμό, την ηλιοπροστασία και τον φυσικό φωτισμό. Κάτι τέτοιο μπορεί να πραγματοποιηθεί, για παράδειγμα, με τη βελτιστοποίησης του σχήματος, του προσανατολισμού, της διαρρύθμισης των χώρων, την τοποθέτηση κουφωμάτων, συστημάτων σκίασης, αλλά και την επαρκή θερμομόνωση.
- 2ο Στάδιο σχεδιασμού: Τεχνικά συστήματα κτηρίου υψηλής ενεργειακής απόδοσης
Μετά την κατασκευή, τον λόγο έχουν τα τεχνικά συστήματα που θα καλύψουν τις ανάγκες σε θέρμανση, κλιματισμό, ζεστό νερό χρήσης, φωτισμό και εξαερισμό. Ιδανικά σε ένα net zero κτήριο οι ανάγκες αυτές δεν εμφανίζονται αυξημένες, ιδίως με την επιλογή αποδοτικών συστημάτων όπως αυτοματισμοί στον φωτισμό, αντλίες θερμότητας, λέβητες υψηλής απόδοσης, θερμομόνωση των σωληνώσεων διανομής της θέρμανσης, αξιοποίηση των απωλειών νερού που προκύπτουν από τη μετατροπή από της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική αλλά και από την απόρριψη του νερού που δαπανάται για θέρμανση ή κλιματισμό κ.ά.
- 3ο Στάδιο σχεδιασμού: Κάλυψη της ενέργειας που απαιτείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ΑΠΕ
Tα συστήματα ΑΠΕ έχουν κεφαλαιώδη σημασία στη λειτουργία και βιοκλιματική απόδοση ενός κτηρίου με σχεδόν μηδενική κατανάλωση. Ανάλογα με το επιλεγόμενο σύστημα, οι ΑΠΕ μπορούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες του κτηρίου σε θέρμανση, κλιματισμό, ζεστό νερό χρήσης και ηλεκτρισμό. Το κριτήριο για τη σωστή επιλογή είναι η επιθυμητή ποσότητα της ενέργειας που θέλουμε να παράγει το σύστημα σε σχέση με τις ανάγκες του κτηρίου. Μια ποσότητα που διασφαλίζει την αυτονομία αλλά και επεκτείνει τον κύκλο ζωής του ίδιου του κτηρίου.
Οι παραπάνω κατευθύνσεις υπόκεινται σε εξατομικεύσεις ανάλογα με τη φύση κάθε έργου και ο τελικός σχεδιασμός για να θεωρείται ολοκληρωμένος και επιτυχημένος πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους κατασκευής αλλά και, φυσικά, τις ανάγκες του ιδιοκτήτη. Το βέβαιο είναι πως τα ΚΣΜΚΕ κτήρια αποτελούν σήμερα όχι μόνο μια ανάγκη, αλλά και έναν κατασκευαστικό μονόδρομο στον προορισμό της ενεργειακής εξοικονόμησης που έχει ουσιαστική απόσβεση στην οικονομία αλλά και το περιβάλλον.
Η έμπειρη ομάδα της EnergyIntel είναι πάντα στη διάθεσή σας για να συζητήσει μαζί σας κάθε σας απορία και να παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές για το πώς μπορείτε και εσείς να προχωρήσετε σε παρόμοιες ενεργειακές λειτουργίες, αναβαθμίζοντας παράλληλα με την ενεργειακή ταυτότητα του κτηρίου και την αντικειμενική του αξία.